Bakan Kirişci, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “Anadolu Leoparı, iki ayrı bölgemizde yeniden görüntülendi. İzini sürmeye, heyecanla yolunu gözlemeye devam edeceğiz. Bu kadim topraklar ilelebet yurdu, heybeti daim olsun.” ifadelerini kullandı.

Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre, son yıllarda Türkiye’de izi fotokapanlarla sürülen Anadolu Leoparı, kısa bir süre önce iki ayrı yerde görüntülendi. Bundan önce 2022 Ekim ayında Tarım ve Orman Bakanlığınca fotokapana yansıyan görüntüleri paylaşılan Anadolu Leoparı’nın, elde edilen bulgulara göre günde 25 kilometreden fazla hattı dolaştığı tespit edildi.

Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı Doğu Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü (DKMP) de, nesli tehlike altında olan Anadolu Leoparı'nın ülkemizde tespiti ve korunmasına yönelik eylem planı hazırlanması için önemli bir adım attı.

İzi fotokapanlarla sürülüyor

Yaban hayatı ile ilgili çalışmalar, teknolojinin gelişmesiyle fotokapanlardan da yararlanılarak yürütülüyor.

Ülke genelinde doğaya yerleştirilen yaklaşık 3 bin fotokapan ile yapılan çalışmalarda, yaban hayvanları, insan faktöründen mümkün olduğunca az etkilenmekte, elde edilen verilerin doğruluk ve güvenilirlik oranı da yüksek oluyor. Fotokapan çalışmaları ile türlerin yayılış alanları, popülasyon dinamikleri, popülasyon yoğunlukları, bireylerin teşhisi gibi bilgiler, kesin veriler ile ortaya konabiliyor.

Nesli tehlike altında olan ve “Anadolu Parsı” da denilen Anadolu Leoparı’nın izi de DKMP Genel Müdürlüğü tarafından son yıllarda doğaya yerleştirilen fotokapanlar ile sürülüyor.

İz ve işaretler üzerine takip başladı

Ankara’nın Beypazarı ilçesinde 1974 yılında öldürülen Anadolu Leoparı’nın bu türe ait son birey olduğu ve Türkiye’de tükendiği düşünülmekteyken, DKMP Genel Müdürlüğünün arazi çalışmaları sırasında rastlanan iz ve işaretler üzerine, bunun aksi yönünde bulgulara ulaşılmasıyla arama çalışmaları başlatıldı.

İlk olarak bir bölgede başlatılan çalışmalar neticesinde, 25 Ağustos 2019’da erkek bir Leopar bireyine ait fotoğraflar fotokapana yansıdı. Bunun üzerine ulusal bir eylem planı hazırlama çalışmaları gündeme gelmiş ve sistematik veri toplama faaliyetleri başladı. Süreç içerisinde Türkiye’de, farklı bir bölgede yapılan çalışmalarda da bir erkek birey daha tespit edildi.

DKMP Genel Müdürlüğü’ne gelen ihbarların değerlendirilmesi sonucunda,  Türkiye’de en az dört farklı alanda leopar bireyleri olduğu belirlendi.

Türkiye’de leoparın düzenli bir popülasyonundan bahsetmek bu aşamada mümkün olmamakla birlikte, kapsamlı bir araştırma ile mevcut-potansiyel yaşama alanlarının acilen belirlenmesi için Leopar araştırma birimi oluşturulmuş ve Leopar Eylem Planı çalışmaları başlatıldı.

Pars Araştırma Ve İzleme İş Birliği Protokolü imzalandı

Eylem planının oluşturulmasında, bilimsel altlık oluşturmak üzere Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Bursa Teknik Üniversitesi, Düzce Üniversitesi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) Kedigiller Uzmanlar Grubu ve DKMP 6. Bölge Müdürlüğü’nden uzmanların yer aldığı bir proje için TÜBİTAK’a yapılan başvuru kabul edildi. 18 Ocak 2023 tarihinde Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü ile Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi arasında “Pars Araştırma ve İzleme İş Birliği Protokolü” imzalandı.

Proje ve protokoller kapsamında yapılacak çalışmalarla Türkiye’de Anadolu Leoparı alttürünün yayılış haritası oluşturulacak, bulunması muhtemel alanlarda iz, dışkı, leş gibi işaretler araştırılacak. Ayrıca,  yöre insanları ile görüşülerek bu alanlardaki bireylerin tespiti, koruma ve geliştirilme tedbirlerinin alınarak uygulamaya konulması, özellikle popülasyonun geleceği için dişi birey bulunması da eylem planının önemli konuları arasında yer alacak.

Üç farklı alttür sanılıyordu aynı alttür oldukları belirlendi

20-22 Eylül 2022’de Göçmen Türler Sözleşmesi Orta Asya Memeli Çalışma grubu kapsamında, 1. Leopar Menzil Ülkeleri Toplantısı Gürcistan’da gerçekleştirildi.

Bu toplantıda, öncelikle bu ülkelerde yayılış gösteren ve daha önceden farklı alttürler olduğu düşünülen Kafkas Leoparı (P. pardus ciccaucasica), İran Leoparı (P. pardus saxicolor) ve Anadolu Leoparı’nın (P. pardus tulliana) yapılan genetik çalışmalar sonucunda, aynı alttürler olduğu bilgisi sunuldu.

Bu nedenle bilimsel isimlendirme kuralları gereği, aynı türe verilen farklı isimlerden, ilk önce verilen ismin kabul edilmesi kuralına göre “P. pardus tulliana” (Anadolu Leoparı) ismi, tüm coğrafyada görülen alttür için bilimsel isim kabul edildi. Bu toplantıda ayrıca, bu alttür için bir Bölgesel Eylem Planı hazırlanarak kabul edildi.

Günde 25 kilometreden fazla hattı dolaşıyor

Yürütülen çalışmalardan elde edilen bulgulara göre, birçok yırtıcı memeli gibi, Anadolu Leoparı da, kendi yaşam alanı sınırlarında avlanmak ve bu alanı korumak için çaba sarf ediyor. DKMP Genel Müdürlüğünce bugüne kadar Anadolu Leoparı’na ilişkin çok sayıda görüntü ve video kaydına ulaşıldı. Buna göre, Anadolu Leoparı’nın bir günlük periyotta 25 kilometreden fazla hattı dolaştığı tespit edildi.

Hibya Haber Ajansı